De aandacht voor het borgen van de kwaliteit en veiligheid van door gemeenten en zorgverzekeraars verstrekte medische hulpmiddelen die bij mensen thuis worden gebruikt is voor verbetering vatbaar. Er zijn veel verschillende partijen betrokken bij de hulpmiddelenzorg. Daardoor is onduidelijk wie verantwoordelijk is voor het borgen van de kwaliteit en veiligheid van deze hulpmiddelen.

Dat blijkt uit onderzoek van NIVEL en VUmc in opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd. Gemeenten en zorgverzekeraars verstrekken deze hulpmiddelen en dragen verantwoordelijkheid voor de kwaliteit. Denk bijvoorbeeld aan tilliften en rolstoelen. Onderzoeker Martine de Bruijne: “De inspectie voor de gezondheidszorg (IGJ) ontvangt regelmatig klachten over medische hulpmiddelen bij mensen thuis. Die klachten waren aanleiding voor de IGJ om hier onderzoek naar te laten doen. Dit onderzoek laat zien dat de borging van de kwaliteit en de veiligheid bij het verstrekken van hulpmiddelen nog niet goed is geregeld”.

Het onderzoek Doel van dit onderzoek was om nader inzicht te verkrijgen in de mate waarin en de manier waarop zorgverzekeraars en gemeenten zich bezighouden met de kwaliteitsborging van de door hen vergoedde/verstrekte hulpmiddelen en de veilige toepassing daarvan. Rolstoelen en tilliften zijn daarbij als uitgangspunt genomen, als voorbeelden van hulpmiddelen waar relatief veel meldingen over binnengekomen bij de IGJ.

Er zijn interviews gehouden met een steekproef van vijftien gemeenten en met zes grote concerns van zorgverzekeraars die samen 97 procent van de markt bedekken. Daarnaast is er gesproken met tien gebruikers van deze medische hulpmiddelen, om inzicht te krijgen in welke knelpunten en behoeften er in de praktijk worden ervaren.

Een veilig hulpmiddel is belangrijk

Een hulpmiddel, zoals een rolstoel of een hoortoestel, helpt mensen om ondanks een lichamelijke beperking toch te kunnen reizen of horen. Veilig gebruik van het hulpmiddel is dan heel belangrijk. Gebruikers moeten erop kunnen rekenen dat het hulpmiddel goed werkt, goed wordt onderhouden en veilig is in het gebruik.

Dat blijkt niet vanzelfsprekend. Voor gebruikers is het vaak niet duidelijk waar ze terecht kunnen als er iets mis is met hun hulpmiddel. Gemeenten en zorgverzekeraars zijn verantwoordelijk voor de inkoop en financiering van hulpmiddelen. Maar zij blijken geen of beperkt inzicht te hebben in de risico’s die kunnen optreden met die hulpmiddelen en missen daardoor urgentiebesef. Er blijkt sprake van een complexe keten, waarbij verantwoordelijkheden en kwaliteitsnormen onvoldoende duidelijk zijn. De borging van de kwaliteit en de veiligheid van hulpmiddelen is daardoor niet goed geregeld.

Aanbeveling

De onderzoekers constateren dat meer aandacht nodig is voor de kwaliteit en veiligheid van medische hulpmiddelen voor thuisgebruik. Er is inzicht nodig in de aard en omvang van de risico’s van het gebruik van hulpmiddelen. Zorgverzekeraars en gemeenten zouden in gezamenlijkheid nadere kwaliteitskaders kunnen ontwikkelen. In ieder geval worden gebruikers (te) weinig betrokken in het proces van hulpmiddelenzorg. De IGJ zou een adviserende rol kunnen spelen in het opzetten van betere kwaliteitsborging.

Het rapport is hier beschikbaar

Contactpersoon: Prof. dr. M.C. de Bruijne